Rozdzia³ I
RZECZPOSPOLITA

Art. 1.

Rzeczpospolita Polska jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli.

Art. 2.

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym pañstwem prawnym, urzeczywistniaj±cym zasady sprawiedliwo¶ci spo³ecznej.

Art. 3.

Rzeczpospolita Polska jest pañstwem jednolitym.

Art. 4.

1. W³adza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej nale¿y do Narodu.

2. Naród sprawuje w³adzê przez swoich przedstawicieli lub bezpo¶rednio.

Art. 5.

Rzeczpospolita Polska strze¿e niepodleg³o¶ci i nienaruszalno¶ci swojego terytorium, zapewnia wolno¶ci i prawa cz³owieka i obywatela oraz bezpieczeñstwo obywateli, strze¿e dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronê ¶rodowiska, kieruj±c siê zasad± zrównowa¿onego rozwoju.

Art. 6.

1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dostêpu do dóbr kultury, bêd±cej ¼ród³em to¿samo¶ci narodu polskiego, jego trwania i rozwoju.

2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszka³ym za granic± w zachowaniu ich zwi±zków z narodowym dziedzictwem kulturalnym.

Art. 7.

Organy w³adzy publicznej dzia³aj± na podstawie i w granicach prawa.

Art. 8.

1. Konstytucja jest najwy¿szym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.

2. Przepisy Konstytucji stosuje siê bezpo¶rednio, chyba ¿e Konstytucja stanowi inaczej.

Art. 9.

Rzeczpospolita Polska przestrzega wi±¿±cego j± prawa miêdzynarodowego.

Art. 10.

1. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera siê na podziale i równowadze w³adzy ustawodawczej, w³adzy wykonawczej i w³adzy s±downiczej.

2. W³adzê ustawodawcz± sprawuj± Sejm i Senat, w³adzê wykonawcz± Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministrów, a w³adzê s±downicz± s±dy i trybuna³y.

Art. 11.

1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno¶æ tworzenia i dzia³ania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszaj± na zasadach dobrowolno¶ci i równo¶ci obywateli polskich w celu wp³ywania metodami demokratycznymi na kszta³towanie polityki pañstwa.

2. Finansowanie partii politycznych jest jawne.

Art. 12.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno¶æ tworzenia i dzia³ania zwi±zków zawodowych, organizacji spo³eczno-zawodowych rolników, stowarzyszeñ, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeñ oraz fundacji.

Art. 13.

Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwo³uj±cych siê w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk dzia³ania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a tak¿e tych, których program lub dzia³alno¶æ zak³ada lub dopuszcza nienawi¶æ rasow± i narodowo¶ciow±, stosowanie przemocy w celu zdobycia w³adzy lub wp³ywu na politykê pañstwa albo przewiduje utajnienie struktur lub cz³onkostwa.

Art. 14.

Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno¶æ prasy i innych ¶rodków spo³ecznego przekazu.

Art. 15.

1. Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacjê w³adzy publicznej.

2. Zasadniczy podzia³ terytorialny pañstwa uwzglêdniaj±cy wiêzi spo³eczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniaj±cy jednostkom terytorialnym zdolno¶æ wykonywania zadañ publicznych okre¶la ustawa.

Art. 16.

1. Ogó³ mieszkañców jednostek zasadniczego podzia³u terytorialnego stanowi z mocy prawa wspólnotê samorz±dow±.

2. Samorz±d terytorialny uczestniczy w sprawowaniu w³adzy publicznej. Przys³uguj±c± mu w ramach ustaw istotn± czê¶æ zadañ publicznych samorz±d wykonuje w imieniu w³asnym i na w³asn± odpowiedzialno¶æ.

Art. 17.

1. W drodze ustawy mo¿na tworzyæ samorz±dy zawodowe, reprezentuj±ce osoby wykonuj±ce zawody zaufania publicznego i sprawuj±ce pieczê nad nale¿ytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

2. W drodze ustawy mo¿na tworzyæ równie¿ inne rodzaje samorz±du. Samorz±dy te nie mog± naruszaæ wolno¶ci wykonywania zawodu ani ograniczaæ wolno¶ci podejmowania dzia³alno¶ci gospodarczej.

Art. 18.

Ma³¿eñstwo jako zwi±zek kobiety i mê¿czyzny, rodzina, macierzyñstwo i rodzicielstwo znajduj± siê pod ochron± i opiek± Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 19.

Rzeczpospolita Polska specjaln± opiek± otacza weteranów walk o niepodleg³o¶æ, zw³aszcza inwalidów wojennych.

Art. 20.

Spo³eczna gospodarka rynkowa oparta na wolno¶ci dzia³alno¶ci gospodarczej, w³asno¶ci prywatnej oraz solidarno¶ci, dialogu i wspó³pracy partnerów spo³ecznych stanowi podstawê ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 21.

1. Rzeczpospolita Polska chroni w³asno¶æ i prawo dziedziczenia.

2. Wyw³aszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za s³usznym odszkodowaniem.

Art. 22.

Ograniczenie wolno¶ci dzia³alno¶ci gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze wzglêdu na wa¿ny interes publiczny.

Art. 23.

Podstaw± ustroju rolnego pañstwa jest gospodarstwo rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowieñ art. 21 i art. 22.

Art. 24.

Praca znajduje siê pod ochron± Rzeczypospolitej Polskiej. Pañstwo sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.

Art. 25.

1. Ko¶cio³y i inne zwi±zki wyznaniowe s± równouprawnione.

2. W³adze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowuj± bezstronno¶æ w sprawach przekonañ religijnych, ¶wiatopogl±dowych i filozoficznych, zapewniaj±c swobodê ich wyra¿ania w ¿yciu publicznym.

3. Stosunki miêdzy pañstwem a ko¶cio³ami i innymi zwi±zkami wyznaniowymi s± kszta³towane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezale¿no¶ci ka¿dego w swoim zakresie, jak równie¿ wspó³dzia³ania dla dobra cz³owieka i dobra wspólnego.

4. Stosunki miêdzy Rzecz±pospolit± Polsk± a Ko¶cio³em katolickim okre¶laj± umowa miêdzynarodowa zawarta ze Stolic± Apostolsk± i ustawy.

5. Stosunki miêdzy Rzecz±pospolit± Polsk± a innymi ko¶cio³ami oraz zwi±zkami wyznaniowymi okre¶laj± ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radê Ministrów z ich w³a¶ciwymi przedstawicielami.

Art. 26.

1. Si³y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej s³u¿± ochronie niepodleg³o¶ci pañstwa i niepodzielno¶ci jego terytorium oraz zapewnieniu bezpieczeñstwa i nienaruszalno¶ci jego granic.

2. Si³y Zbrojne zachowuj± neutralno¶æ w sprawach politycznych oraz podlegaj± cywilnej i demokratycznej kontroli.

Art. 27.

W Rzeczypospolitej Polskiej jêzykiem urzêdowym jest jêzyk polski. Przepis ten nie narusza praw mniejszo¶ci narodowych wynikaj±cych z ratyfikowanych umów miêdzynarodowych.

Art. 28.

1. God³em Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek or³a bia³ego w koronie w czerwonym polu.

2. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej s± kolory bia³y i czerwony.

3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest Mazurek D±browskiego.

4. God³o, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegaj± ochronie prawnej.

5. Szczegó³y dotycz±ce god³a, barw i hymnu okre¶la ustawa.

Art. 29.

Stolic± Rzeczypospolitej Polskiej jest Warszawa.