Lepotica na Trgu pravoslavlja: Crkva Uspenja presvete Bogorodice u Derventi
Hram Uspenja presvete Bogorodice u centru Dervente, zahvaljujući centralnoj kupoli koja je visoka 27 i zvoniku koji je visok 47 metara, dominira na ovim posavskim gradom i njegovom okolinom.
Crkva je sagrađena na Trgu pravoslavlja, jedinstvenom religijskom mozaiku, čiju celinu čini i spomen obeležje palim borcima. Hram je posvećen srpskim junacima, učesnicima odbrambeno-otadžbinskih ratova od 1992. do 1995. godine, koji su boreći se u redovima Vojske Republike Srpske i specijalnih jedinica srpske policije dali život za stvaranje i odbranu Republike Srpske.
U arhitekturi hrama čiji temelji su udareni još ratne 1995. godine prožeti su vizantijski i srpski folkor. Crkva ima i kriptu, može da primi i do 3.000 vernika, po čemu je jedna je od najvećih pravoslavnih bogomolja u BiH.
Osnovu spomenika palim borcima u porti crkve čini reljef stroja boraca koji grudima jurišaju za slobodu. Upravo sa Krnjina kod Dervente 14. juna 1992. pripadnici proslavljene 16. banjalučke brigade VRS krenuli su u proboj koridora prema Srbiji. U ovoj operaciji poginulo je 413 a ranjeno 1.920 boraca i policajaca iz Republike Srpske i Republike Srpske Krajine.
Na spomeniku koji je podignut 2002. godine postavljena je ploča sa stihovima Jovana Dučića: „Ova ista polja što krv jednih zali urodiće drugim pričešćem i hlebom, i trag ovih istih što su danas pali videće se sutra kako svetle nebom“.
Građevinski radovi na crkvi završeni su 2010. godine, a živopisanje unutrašnjosti hrama, za koje su vernici izdvojili više od 300.000 evra, privedi se kraju.
